ترازنامه چیست؟ راهنمای کامل تحلیل ترازنامه در بازار بورس

1. دارایی‌ها

دارایی‌ها همه منابع و اموالی هستند که شرکت در اختیار دارد و از آنها برای فعالیت‌های تجاری خود و تولید درآمد استفاده می‌کند. دارایی‌ها در ترازنامه به دو دسته تقسیم می‌شوند:

دارایی‌های جاری 

شامل دارایی‌هایی است که در طی یک سال به پول نقد تبدیل می‌شوند یا مصرف می‌شوند. دارایی‌های جاری عبارتند از :

•  موجودی نقد : پول نقدی که در دسترس است و می‌تواند برای هر نوع پرداخت فوری استفاده شود.

•  سفارشات و پیش‌پرداخت‌ها : گاهی اوقات، شرکت‌ها برای تأمین اطمینان از تحویل به موقع کالاها یا خدمات، مبالغی را به تأمین‌کنندگان خود به عنوان پیش‌پرداخت پرداخت می‌کنند.
•  موجودی مواد و کالا : شامل کالاها و مواد اولیه‌ای است که شرکت برای فروش دارد. موجودی‌ها می‌تواند شامل مواد اولیه، محصولات نیمه‌تمام و محصولات نهایی باشد که انتظار می‌رود به فروش برسند.
•  دریافتنی‌های تجاری : پولی که شرکت از مشتریان بابت فروش کالاها یا خدمات به صورت نسیه طلبکار است. این حساب معمولاً در مدت کوتاهی (معمولاً 30 تا 90 روز) وصول می‌شود.
•  سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت : سرمایه‌گذاری‌هایی که به راحتی و با حداقل ریسک قابل فروش و تبدیل به پول نقد هستند.

دارایی‌های غیرجاری : 

شامل دارایی‌هایی است که برای بیشتر از یک سال در اختیار شرکت قرار دارند. دارایی‌های غیرجاری عبارتند از :

•  دارایی‌های ثابت مشهود : دارایی‌های فیزیکی از جمله زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، وسایل نقلیه، اثاثیه و لوازم اداری.
•  دارایی‌های نامشهود : دارایی‌‌هایی که موجودیت فیزیکی ندارند ولی ارزش اقتصادی دارند مانند حق اختراع، حق تالیف، مجوز و حق امتیاز و علائم تجاری.
•  سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت : شامل سرمایه‌گذاری‌های بلندمدتی که است که شرکت‌ها به منظور کسب درآمد یا حفظ سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند.
•  دریافتنی‌های بلند مدت : دریافتنی‌های بلندمدت شامل مبالغی هستند که شرکت انتظار دارد طی بیش از یک سال مالی از طرف‌های مختلف دریافت کند. این دریافتنی‌ها معمولاً شامل وام‌ها، پیش‌پرداخت‌ها و مطالبات بلندمدت است که به تدریج در آینده وصول خواهند شد.
•  دارایی مالیات انتقالی : دارایی‌های مالیات انتقالی، دارایی‌هایی هستند که به دلیل تفاوت‌های موقت بین مبنای مالیاتی و حسابداری، در ترازنامه ثبت می‌شوند. این دارایی‌ها نشان‌دهنده‌ی مالیات‌هایی هستند که شرکت‌ها در آینده می‌توانند از آن‌ها بهره‌مند شوند.
•  سرمایه‌گذاری در املاک : سرمایه‌گذاری در املاک به دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که شرکت‌ها برای کسب درآمد از اجاره یا افزایش ارزش نگهداری می‌کنند، نه برای استفاده در عملیات تجاری خود.

2. بدهی‌ها

بدهی‌ها نشان‌دهنده تعهدات مالی شرکت است که باید در آینده پرداخت شوند. بدهی‌ها در ترازنامه به دو دسته تقسیم می‌شوند:

بدهی‌های جاری : 

شامل تعهدات مالی است که باید در طی یک سال پرداخت شوند. این شامل بدهی‌های معوقه، حساب‌های پرداختنی، وام‌ها و بدهی‌های دیگری است که در یک سال پرداخت می‌شوند.

•   پرداختنی‌های تجاری : بدهی‌هایی که شرکت به تأمین‌کنندگان کالاها و خدمات دارد و معمولاً در کوتاه‌مدت باید پرداخت شوند.
•  تسهیلات مالی : وام‌هایی که شرکت دریافت کرده و باید در مدت زمانی کمتر از یک سال بازپرداخت شوند.
•  مالیات پرداختنی : مالیاتی که شرکت به دولت بدهکار است و معمولاً در مدت کوتاهی باید پرداخت شود.

بدهی‌های غیرجاری : 

شامل تعهدات مالی است که باید بیشتر از یک سال در آینده پرداخت شوند. این شامل وام‌های بلندمدت، بدهی‌های طولانی‌مدت و تعهدات دیگری است که پس از یک سال پرداخت می‌شوند.

•  پرداختنی‌های بلند مدت : بدهی‌هایی که شرکت به تأمین‌کنندگان کالاها و خدمات دارد و در بلند مدت باید پرداخت شوند.
•  بدهی‌ مالیاتی انتقالی : بدهی مالیاتی انتقالی به نوعی از تعهدات مالیاتی شرکت اطلاق می‌شود که به دلیل تفاوت‌های زمانی موقت بین روش‌های حسابداری مالی و روش‌های حسابداری مالیاتی ایجاد می‌شود. این بدهی‌ها نشان‌دهنده مالیات‌هایی هستند که شرکت در آینده باید پرداخت کند، اما به دلایلی در حال حاضر در صورت‌های مالی به عنوان بدهی شناسایی می‌شوند.

3. حقوق مالکانه یا حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام نشان‌دهنده سرمایه‌ای است که از طریق سهامداران به شرکت تزریق شده است و همچنین سودهای انباشته‌ای که توسط شرکت کسب شده است. حقوق مالکانه در واقع پس از کسر درآمدها از بدهی‌های حاصل می‌شود و ثروت شرکت را نشان می‌دهد. این شامل موارد زیر است:

•  سرمایه اولیه : پولی که سهامداران در ابتدای تأسیس شرکت به آن وارد کرده‌اند.
•  سود انباشته : سودهای کارکرده‌ای که شرکت در طول زمان به دست آورده و برای رشد شرکت و یا پرداخت سود به سهامداران نگه داشته است.
•  سهام خزانه : نشان‌دهنده سهامی است که شرکت مجدداً خریداری کرده است.